HISTORIA INSTYTUTU

 

Powołane do życia w 1945 roku Zjednoczenie Przemysłu Maszyn Włókienniczych stanęło w obliczu konieczności szybkiego podjęcia produkcji maszyn w celu odbudowy zdewastowanego przemysłu włókienniczego. Pierwszym więc krokiem do opanowania tej trudnej sytuacji było utworzenie takiej instytucji, której celem byłoby opracowywanie dokumentacji konstrukcyjnej maszyn włókienniczych dla zakładów podległych Zjednoczeniu Przemysłu Maszyn Włókienniczych i ich produkcji.

Już w styczniu 1946 roku zostaje powołane do życia Centralne Biuro Konstrukcyjne Maszyn Włókienniczych. Na jego czele stanął wówczas prof. dr inż. Jerzy Dowkont, zaś dyrektorem technicznym został mgr inż. Witold Korewa, późniejszy profesor Politechniki Łódzkiej. Niewielki, w stosunku do potrzeb zespół pracowników CBK stanął przed koniecznością, rozwiązania różnorodnych zadań z zakresu konstrukcji maszyn włókienniczych i ich produkcji.

Pierwszą siedzibą Biura Konstrukcyjnego była Widzewska Fabryka Maszyn Włókienniczych, a następnie zostało ono przeniesione do pofabrycznych budynków mieszczących się przy Placu Zwycięstwa 2 w Łodzi.

Z ważniejszych prac wykonanych w tym okresie wymienić należy:

  • opanowanie technologii wytwarzania steelonu i opracowanie pierwszych maszyn do tej produkcji,
  • opracowanie wytwórni dwusiarczku węgla dla Tomaszowskich Zakładów Włókien Sztucznych z pełnym wyposażeniem w aparaturę,
  • opracowanie konstrukcji niektórych maszyn dla przędzalni bawełny np. zgrzeblarek CZ61,
  • opracowanie konstrukcji przemysłowych maszyn do szycia, z których LZ 3 była produkowana w Radomiu,
  • opracowanie zestawu maszyn do karbonizacji wełny,
  • opracowanie aparatów do barwienia włókna luźnego i przędzy.

W miarę rozwoju ówczesnego CBK, i rosnących potrzeb polskiego przemysłu z jego kadry technicznej zagospodarowano grupy pracowników i przydzielano do innych nowo organizowanych jednostek, np.:

  • dział chemiczny CBT włączono do Instytutu Włókiennictwa,
  • grupę specjalistów do spraw budownictwa przemysłowego przeniesiono do nowo organizowanego Biura Projektów Przemysłu Włókienniczego,
  • z części pracowników utworzono Biuro Części Zamiennych specjalizujące się w opracowaniu dokumentacji części zamiennych maszyn importowanych,
  • część pracowników, która zdobyła doświadczenie przy projektowaniu fabryki steelonu, przeniesiono do Biura Projektów Przemysłu Włókien Sztucznych.

Olbrzymie zadania postawione przed młodym, zorganizowanym przemysłem maszyn włókienniczych wymagały podjęcia szybkich i wielostronnych działań, aby przy istniejącym wówczas zapleczu technicznym i produkcyjnym zapewnić wzrost produkcji tak pod względem ilości, jak i asortymentu przy zachowaniu niezbędnej jakości wyrobów. W pewnym momencie niecelowym stało się dalsze odtwarzanie najczęściej przestarzałych już konstrukcji maszyn.

Aby zrozumieć ówczesną sytuację należy przypomnieć, że ogólny poziom uprzemysłowienia Polski przedwojennej był bardzo niski. Za wyjątkiem Befamy, a może częściowo Majedu i Wifamy, pozostałe zakłady skupione w Zjednoczeniu Przemysłu Maszyn Włókienniczych były drobnymi przedsiębiorstwami o niskim poziomie technicznym, bez zaplecza konstrukcyjnego i technologicznego, nastawione raczej na odtwarzanie maszyn i produkcję części zamiennych.

Aby móc podjąć seryjną produkcję maszyn, koniecznym było opracowanie nowej konstrukcji maszyn spełniających rosnące wymagania pod względem funkcji technologicznych oraz ich wdrożenie do produkcji i eksploatacji w zakładach włókienniczych. Wyżej opisany stan wymagał przygotowania kadry produkcyjnej, która mogła zapewnić należytą jakość maszyn i części zamiennych.

Wymagało to wdrożenia specjalnego oprzyrządowania i narzędzi, a także przejścia na nowoczesną metodę wytwarzania w zakresie obróbki wiórowej, odlewnictwa i wprowadzania w uzasadnionych przypadkach obróbki bezwiórowej.

Wyżej opisane uwarunkowania określiły kierunki dalszego rozwoju ówczesnego Biura Konstrukcyjnego Maszyn Włókienniczych.

W dniu 1 października 1947 roku następuje oficjalne połączenie dawnego Biura Konstrukcyjnego Maszyn Włókienniczych z Fabryką Maszyn Włókienniczych i Części Zamiennych „OSNOWA" z Polską Wytwórnią Maszyn w Łodzi przy ulicy 22-go Lipca 70: Wytwórnią Części Zamiennych - dawną firmę HAUBERT w Łodzi przy ulicy Kopernika 71/73 oraz dawną firmę Braci Lang i S-ka, przy ulicy A.Struga 19/21, przyjętej od Państwowego Przedsiębiorstwa Traktorów i Maszyn Rolniczych. Z tego konglomeratu powstaje na terenie dawnej firmy Bracia Lange nowa instytucja pod nazwą: Centralne Biuro Techniczne Przemysłu Maszyn Włókienniczych   / CBT /.

Zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 15 września 1948 r. wydanym w porozumieniu z Ministerstwem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania podjęto decyzję o utworzeniu przedsiębiorstwa Państwowego pod nazwą: "Centralne Biuro Techniczne Przemysłu Maszyn Włókienniczych" na podstawie artykułu 1, dekretu z dnia 03.01.1947 r. o utworzeniu przedsiębiorstw państwowych /Dz.U.R.P.Nr.8 poz.48/. 

Pierwszym Dyrektorem CBT został mianowany mgr inż. Olgierd Gorzkowski, głównym inżynierem późniejszy profesor Politechniki Łódzkiej Marian Chwalibóg, a dyrektorem administracyjno-finansowym Tadeusz Urbański.

W tym okresie CBT zostało całkowicie przebudowane, otrzymało nowoczesną halę z nowymi obrabiarkami a stary pofabryczny budynek przy rogu ulicy Gdańskiej i A. Struga adaptowano na potrzeby pracowni konstrukcyjnych, stacji doświadczalnej i administracji CBT. W ten sposób została stworzona nowoczesna na ówczesne warunki baza do realizacji poważnych zadań postępu technicznego w konstrukcji maszyn włókienniczych.

Aby móc kompleksowo rozwiązywać problemy wdrażania do produkcji konstrukcji opracowanych przez Biuro Konstrukcyjne, w strukturze CBT znalazły się:

  • Dział Budowy Prototypów,
  • Dział Badań Prototypów,
  • Biuro  Opracowań  Warsztatowych  -  przygotowujące  opracowania  technologii  i

konstrukcje oprzyrządowania dla produkcji seryjnej.

Początkową działalnością nowo utworzonego przedsiębiorstwa była produkcja prototypów maszyn włókienniczych. Przedsiębiorstwo podlegało nadzorowi Zjednoczenia Przemysłu Maszyn Włókienniczych w Łodzi a nadzór państwowy nad przedsiębiorstwem sprawował Minister Przemysłu i handlu.

Centralny Ośrodek badawczo - Rozwojowy "POLMATEX - CENARO" jest następcą prawnym powołanego w 1947 r. przez Ministra Przemysłu Maszynowego - Centralnego Biura Technicznego Przemysłu Maszyn Włókienniczych. Zadaniem CBT Maszyn Włókienniczych było zaprojektowanie i uruchomienie produkcji maszyn włókienniczych przeznaczonych do odtwarzanych w tym czasie, na bazie przemysłu z przed II wojny światowej: przędzalni, tkalni i wykończalni.

W oparciu o dokumentację konstrukcyjną wykonaną przez CBT Maszyn Włókienniczych, powstały takie fabryki jak: 

  • WIFAMA - Łódź,
  • MAJED - Łódź,
  • FAKORA - Zduńska Wola,
  • DOFAMA - Kamienna Góra,
  • DEFKA - Dzierżoniów,
  • FALUBAZ - Zielona Góra.

Pierwsze lata działalności CBT przyniosły szereg poważnych osiągnięć. W tym czasie skonstruowano i zbudowano prototypy i przeprowadzono badania pełnego zestawu maszyn dla przędzalni średnio przędnej, w tym kompletną trzepalnię oraz podstawowe maszyny dla oddziału przygotowawczego tkalni. W toku dalszych prac wykonano konstrukcję i prototypy tego szeregu przewijarek, kilka typów barwiarek pasmowych i zwrotnych oraz innych maszyn uprzednio w Polsce nie produkowanych. Poza tym, opracowano i wdrożono komplet maszyn do produkcji jedwabiu wiskozowego i kordu dla Szczecińskich Zakładów Włókien Sztucznych stanowiący pełne wyposażenie wydziałów.

Opracowano konstrukcję, wykonano prototypy i oprzyrządowanie kilku typów krosien KA i KF, które w tysiącach sztuk były produkowane przez szereg lat w Dolnośląskiej Fabryce Krosien w Dzierżoniowie i innych zakładach branży.

Szczególnie poważnym zadaniem zrealizowanym przez CBT było przygotowanie i wdrożenie dokumentacji licencyjnej zakupionej w firmie SAURER w Szwajcarii, na rodzinę krosien do bawełny, wełny, jedwabiu i lnu.

W ciągu pierwszych 15-stu lat istnienia CBT wykonano ponad 300 konstrukcji różnych maszyn i urządzeń. Indeks maszyn włókienniczych produkowanych na początku lat sześćdziesiątych zawierał ponad 200 pozycji, z których 115 zostało skonstruowanych w CBT, a produkowanych w różnych zakładach branży maszyn włókienniczych.

W miarę wzrostu ilości wdrażanych dokumentacji wystąpiła równocześnie konieczność doskonalenia już produkowanego asortymentu maszyn, jak i dalszego jego rozszerzenia.

Ta sytuacja doprowadziła do powstania przyzakładowych biur konstrukcyjnych, które przejęły bieżącą obsługę produkcji oraz rozwój produkowanych asortymentów, natomiast CBT mogło skoncentrować się na zadaniach perspektywicznych.

W początkach lat 60-tych przystąpiono do opracowania nowych generacji maszyn i urządzeń, a mianowicie:

  • rodziny małogabarytowych obrączkowych maszyn przędzalniczych,
  • zestawu aparatów i maszyn dla ciśnieniowych farbiarni włókna luźnego i przędzy,
  • agregatu do prania wełny potnej - typu BS2,
  • zestawu    maszyn    do    mokrej    obróbki    w    szerokości    płaskich    wyrobów włókienniczych,

Druga połowa lat 60-tych i lata 70-te to nowy etap w rozwoju CBT. Po usamodzielnieniu się przyzakładowych biur konstrukcyjnych stało się możliwe podjęcie nowatorskich prac z dużym udziałem prac eksperymentalnych.

W omawianym okresie powstały nowe możliwości długofalowego finansowania prac badawczo-rozwojowych poprzez tzw. problemy węzłowe

W ramach problemu węzłowego: „Podstawowe procesy włókiennicze i maszyny do ich wytwarzania" podjęto prace badawczo-rozwojowe w następujących tematach:

  • pneumatyczna przędzarka działająca na zasadzie tzw. wiru stacjonarnego,
  • krosno wieloprzesmykowe,
  • automatyczna   linia   technologiczna   do   przerobu   włókien   chemicznych   i   ich mieszanek,
  • zestaw maszyn do obróbki tkanin w rozpuszczalnikach organicznych.

Prace nad konstrukcją przędzarki pneumatycznej podjęto w 1969 roku, po podpisaniu umowy o współpracy i wykorzystaniu koncepcji Instytutu Włókiennictwa.

Po licznych eksperymentach i badaniach w 1973 roku zbudowano prototyp PF1, a pierwsza partia / 10 sztuk / przędzarek została wdrożona na przełomie lat 1974-75 w eksperymentalnej przędzalni „WIR", sfinansowanej również z tego problemu węzłowego. Pod względem wydajności przędzarka była wówczas osiągnięciem przewyższającym wszystko, co w tym zakresie osiągnięto w świecie, lecz o wąskim zakresie stosowania.

Spośród wielu Centralnych Biur Konstrukcyjnych, placówek badawczo-rozwojowych jakie powstały w okresie powojennym, CBT było jedną z nielicznych tego rodzaju jednostek, która posiadała własną prototypownię. W początkowym okresie oprócz oddziałów obróbki mechanicznej, ręcznej, montażu, narzędziowni, kuźni, istniała również mała odlewnia żeliwa i odlewnia metali kolorowych, a w późniejszym okresie również mała przetwórnia tworzyw sztucznych. Mimo, że od wielu lat zdolność przerobowa prototypowni była zbyt mała w stosunku do corocznych zadań pionu badawczo-rozwojowego, to jednak zawsze umożliwiała ona bardziej sprawną realizację procesów badawczo-rozwojowych. Fakt istnienia prototypowni był również bardzo korzystny z punktu widzenia szkolenia młodej kadry technicznej. Początkujący konstruktor miał zawsze bezpośrednią możliwość konfrontacji swoich prac z praktyką procesów wytwarzania. Wykonanie w wydzielonej narzędziowni przyrządów i pomocy warsztatowych ułatwiało wdrożenia w zakładach produkcyjnych.

Posiadanie własnych mocy produkcyjnych miało decydujące znaczenie dla naszej instytucji w trudnych okresach, kiedy występowały ogólnokrajowe zakłócenia w działalności badawczo-rozwojowej. Każdy z potencjalnych klientów jest zawsze zainteresowany nie tylko opracowaniem dokumentacji, lecz przede wszystkim wykonaniem maszyny lub urządzenia.

Działający od początku istnienia CBT, Zakład Badań spełniał funkcję weryfikacyjną koncepcji i rozwiązań opracowanych w Zakładach Naukowo-Badawczych. Mimo ciągłych niedostatków w zakresie aparatury badawczej i warunków, w których byłoby możliwe przeprowadzenie badań na skalę odpowiednią do rzeczywistych potrzeb. Zakład Badań i działające w nim Laboratorium Metrologiczne, skutecznie wykonywały badania konieczne dla oceny prototypów.

W biurze Opracowań Warsztatowych, opracowano technologię dla produkcji seryjnej w zakładach maszyn włókienniczych.

Ważniejsze opracowania z tego zakresu to technologia i pełne oprzyrządowanie dla seryjnej produkcji:

  • krosien typu KA i  KF w DFK i WIFAMIE,
  • licencyjnych krosien SAURER w WIFAMIE,
  • przewijarek RZ w MAJEDZIE,
  • łańcuchów GALLA w Podgórzynie,
  • wyrobów nie katalogowych w DOFAMIE,  COBR i WIFAMIE,
  • maszyn wykończalniczych w WOLMIE,
  • zgrzeblarek w FALUBAZIE.

Oprócz wyżej wymienionych, zaprojektowano i wykonano w CBT komplet maszyn i urządzeń do produkcji drutu piłowego w Bielskich Zakładach Obić Zgrzebnych.

W latach 1958-60 powołano Zespół do spraw wdrażania tworzyw sztucznych w maszynach włókienniczych. Mimo, wówczas bardzo ubogiego w kraju asortymentu tworzyw i braku odpowiednich maszyn do ich przetwarzania, zrealizowane w tym zakresie prace dały początek wdrożeniu tworzyw w naszej branży.

W roku 1971 dyrekcja i pion konstrukcyjny przenoszą się do nowego budynku przy ulicy Wólczańskiej 55/59. Od stycznia 1974 roku Centralne Biuro Techniczne Przemysłu Maszyn Włókienniczych decyzją Ministerstwa Przemysłu Maszynowego zostaje przekształcone w Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn Włókienniczych POLMATEX - CENARO.

 

W 1974 r. CBT Maszyn Włókienniczych został przekształcony w COBR Maszyn Włókienniczych "POLMATEX - CENARO"

 

W latach 1978-79 opracowano udoskonaloną wersję typ PF2, oraz jej odmianę dla produkcji przędzy rdzeniowej typu PF 1R.

To osiągnięcie na skalę światową niestety z przyczyn nieuzależnionych od jego autorów nie zostało należycie wykorzystane. Do chwili obecnej ogółem wyprodukowano tylko nieco ponad 30 sztuk tych maszyn. W oparciu o koncepcję przędzarki PF1 firma MURATA /Japonia / produkuje przędzarki, które osiągnęły poziom światowy.

Drugim tematem w ramach problemu węzłowego była podjęta w 1971 roku konstrukcja krosna wieloprzesmykowego. Prace zakończyły się zbudowaniem modelu funkcjonalnego.

Prace w zakresie automatycznej linii technologicznej dla włókien chemicznych podjęto w 1976 roku. Linia obejmowała: zestaw maszyn i urządzeń do wstępnej obróbki włókien, zestaw zgrzeblarek, automatyczny transport garów do zgrzeblarek oraz 10 przędzarek typu PF. Automatyczna linia technologiczna została zlokalizowana jako zestaw eksperymentalny w doświadczalnej przędzalni „WIR" w Zakładach Przemysłu Bawełnianego im. Armii Ludowej ALBA w Łodzi. Prace eksperymentalne i badania trwały do roku 1985.

Już w okresie realizacji tego tematu, producenci maszyn odbierali gotową dokumentację i dostarczali odbiorcom maszyny, głównie dla celów modernizacji wydziałów obróbki wstępnej.

W miarę zdobywania doświadczeń okazało się, że automatyczny transport może być nie tylko czynnikiem zasadniczej modernizacji przędzalni, ale znajdzie liczne zastosowania również poza przemysłem włókienniczym.

Zestaw maszyn do obróbki płaskich wyrobów włókienniczych w rozpuszczalnikach został zaprojektowany i wdrożony w latach 1970-1976 przy udziale Instytutu Włókiennictwa w Zakładach Przemysłu Wełnianego „ BAWELANA" w Bielsku Białej.

W wyniku realizacji tego tematu, wdrożono dwa zestawy tj. zestaw do ciągłego prania i zestaw do uszlachetniania tkanin w rozpuszczalnikach organicznych.

Wdrożenie na szerszą skalę stało się niemożliwe na skutek ogólnokrajowego załamania procesów inwestycyjnych w końcu lat siedemdziesiątych. Zbudowane w CBT (CENARO) urządzenia pracują do chwili obecnej.

Zaprojektowana w roku 1975 przy współpracy z firmą SUSSEN z RFN, przędzarka wirówkowa typu PW1, w badaniach eksperymentalnych dowiodła swojej wyższości nad ówcześnie produkowanymi przędzarkami tego typu. Niestety nie została wdrożona do produkcji seryjnej.

Niezależnie od realizacji w/w tematów z prac COBR głównie Zakładu Maszyn Wykończalniczych korzystały DOFAMA w Kamiennej Górze i WOLMA z Zduńskiej Woli, gdzie szczupłe zaplecze techniczne pokrywało jedynie potrzeby bieżącej obsługi produkcji. W ramach współpracy wdrożono w DOFAMIE udoskonalone odmiany aparatów farbiarskich, kilka typów parowników do przędzy i nowe odmiany agregatów do prania wełny potnej typu SP1.

Z Fabryką Maszyn Włókienniczych WOLMA współpracowano przy wdrożeniu do produkcji powtarzalnej klejarki licencyjnej, a w ramach rozwoju tej licencji wdrożono nowy nawijak osnów.

 

W przedziale lat 1970 - 1990 rozszerzona została tematyka badawcza o zagadnienia z zakresu maszyn do obróbki włókien chemicznych. Powstały oddziały OBR przy MAJEDZIE i WIFAMIE, co zmieniło zakres i profil prac COBR, które w znacznym stopniu swój potencjał przeznaczyło na realizację programów badawczo - rozwojowych, zlecanych przez ówczesny Komitet Postępu Technicznego.

 

W okresie pięćdziesięciolecia działalnością CBT i COBR kierowali chronologicznie dyrektorzy:

  • mgr inż. Olgierd Gorzkowski,
  • inż. Czesław Ławeczko,
  • mgr inż. Stanisław Frankiewicz,
  • inż. Mieczysław Olasek,
  • Ob. Walenty Wende,
  • Ob. Ludwik Kuboszek,
  • inż. Jerzy Jabłkiewicz,
  • mgr inż. Jerzy Wrąbel,
  • mgr inż. Marian Niwicki,
  • doc. dr inż. Józef Świątek,
  • mgr inż. Grzegorz Szymański,
  • dr inż. Mariusz Krajewski,
  • mgr Beata Brodel - / obecnie p.o. Dyrektor Instytutu /.

 

Kadra Techniczna

 

Pierwszą kadrę techniczną CBT stanowiła bardzo nieliczna grupa inżynierów z okresu przedwojennego oraz kilka osób, które rozpoczęły studia przed wojną i kontynuowały je w nowopowstałej Politechnice Łódzkiej. Liczną grupę stanowili młodzi ludzie, którzy pracując w CBT równocześnie uczyli się w średnich szkołach technicznych. W latach 1950-51 nastąpił dopływ pierwszych roczników inżynierów wykształconych już w Politechnice Łódzkiej.

Podstawową kadrę biura konstrukcyjnego stanowili min.: inż. Dułkowski, Wrocławski, Bartoszkiewicz, Bardadin, Kondratowicz, Jasiak, Polowy, Pacholski, Stasz, Suffczyński, Wilczek i wielu innych absolwentów Sekcji Konstrukcji Maszyn Włókienniczych, istniejącej początkowo na Wydziale Włókiennictwa, a potem na Wydziale Mechanicznym PŁ. Duże możliwości kształcenia nowych kadr, zaistniały z chwilą uruchomienia Studium Wieczorowego Politechniki Łódzkiej.

Ocenia się, że z tej formy studiów skorzystało co najmniej 30 pracowników naszej instytucji. W tym miejscu należy stwierdzić, że tak Dyrekcja CBT czy COBR, jak i kadra kierownicza zawsze stwarzały przychylne warunki tym pracownikom, którzy chcieli się kształcić.

Pierwsza kadra biura technicznego to inż.: inż.: Sztampke, Siekierski, Grabski, Owczarek, Żyliński, Pierzchałka, bracia Cywińscy, Kuligowski, Szymczak, Nowakowski.

Wzrost asortymentu produkowanych maszyn w zakładach Zjednoczenia i konieczność ich rozwoju, zrodziły potrzebę zorganizowania zakładowych Biur Konstrukcyjnych, które miały zająć się bieżącą obsługą produkcji oraz postępem technicznym. W tej sytuacji CBT jako jedyna /poza BEFAMĄ/ jednostka zaplecza konstrukcyjnego branży na polecenie Zjednoczenia Przemysłu Maszyn Włókienniczych skierowała do pracy w tych zakładach ludzi, którzy stworzyli podstawy działania tych samodzielnych dzisiaj biur konstrukcyjnych.

 

Dla potrzeb pionu naukowo-badawczego były wykonane tłumaczenia, opracowane przeglądy dokumentacyjne z czasopism krajowych i zagranicznych oraz opracowania systematyczne, dotyczące wybranych zagadnień technicznych lub ekonomicznych. W COBR były również redagowane i rozpowszechniane biuletyny: Przegląd Dokumentacyjny i Prace Naukowo-Badawcze POLMATEX-CENARO.

Dział Normalizacji służył nie tylko potrzebom COBR lecz przez wielu lat spełniał funkcję wiodącego w branży ośrodka normalizacji. Prace normalizacyjne dotyczyły nie tylko maszyn włókienniczych, lecz także tzw. artykułów technicznych, stanowiących niezbędne wyposażenie w/w maszyn.

 

W roku 1966 został zorganizowany w COBR Branżowy Ośrodek Studiów Technicznych i Badań Ekonomicznych pod kierownictwem dr inż. J. Rojka, który później przekształcono na Zakład Prognoz i Efektywności. Zakład istniał do 1983 roku i w tym okresie opracował wiele analiz celowości podjęcia różnych tematów naukowo-badawczych w COBR oraz wykonał szereg innych opracowań dla branży dotyczących: metodyki obliczenia efektywności prac badawczo-rozwojowych, metod planowania w/w prac oraz wiele prognoz krótko- i długoterminowych.

Już w latach sześćdziesiątych podjęto pierwsze próby doskonalenia form przemysłowych maszyn opracowanych w CBT, czego uwieńczeniem było zorganizowanie Pracowni Wzornictwa Przemysłowego i Ergonomii. Pracownia ta stała się prekursorem działań w branży w zakresie, wzornictwa, kolorystyki i ergonomii, bhp.

W tym samym okresie podobną nowatorską rolę w branży spełnił Zakład Problemów Ogólnotechnicznych. Podjął on i prowadził badania w zakresie:

  • niezawodności maszyn i węzłów konstrukcyjnych,
  • emisji hałasu oraz sposobów jego likwidacji.

Jako pierwsze w 1952 roku rozpoczęło działalność Koło Zakładowe Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich. W kolejnych kadencjach wielu pracowników CBT wchodziło w skład Zarządu Łódzkiego Oddziału SIMP.

W COBR CENARO działały trzy Koła Zakładowe Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych, a mianowicie:

  • Stowarzyszenie  Inżynierów  Mechaników  Polskich   -  założone  w   1952  roku,
  • Stowarzyszenie Włókienników Polskich - założono w 1969 roku,
  • Stowarzyszenie Elektryków Polskich - założono w 1972 roku.

Nieformalna współpraca z Politechniką Łódzką swoje początki datuje od początku istnienia CBT. Niektórzy pracownicy naukowi PŁ jak: prof. Chwalibóg, prof. Trebert, prof. J. Szmelter byli równocześnie pracownikami CBT.

Również w późniejszym okresie wielu pracowników CBT pracowało na PŁ jako asystenci, adiunkci lub docenci. Z ich inspiracji wiele prac dyplomowych i doktorskich dotyczyło tematyki realizowanej w COBR. Pracownicy naukowi PŁ byli lub są członkami i przewodniczącymi Rady Naukowej COBR. Z chwilą kiedy prace COBR zaczęły być finansowane z funduszy centralnych, powstała możliwość zlecenia Katedrom, Instytutom prac na rzecz tematów realizowanych z COBR. Z różnym natężeniem ta współpraca trwa do chwili obecnej.

W latach sześćdziesiątych została również nawiązana bliższa wzajemna współpraca z Instytutem Włókiennictwa. Pierwsza współpraca na szerszą skalę dotyczyła technologii i maszyn do wytwarzania włóknin, przy czym Zakład Włóknin IW opracował technologię, a COBR konstrukcję oraz zapewniał wykonanie niezbędnych maszyn. Współpraca w tym zakresie była kontynuowana przez około 15 lat.

STATUT

Centralnego Ośrodka Badawczo - Rozwojowego

Maszyn Włókienniczych „PoImatex - Cenaro"

w Łodzi

 

§1

 

Jednostka badawczo - rozwojowa o nazwie Centralny Ośrodek Badawczo - Rozwojowy Maszyn Włókienniczych „Polmatex - Cenaro" zwana dalej „Instytutem" działa na podstawie:

 

  1. ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. Nr 96, poz. 618), zwanej dalej „ustawą";

 

  1. zarządzenia Nr 2/Org/74 Ministra Przemysłu Maszynowego z dnia 8 stycznia 1974 r. w sprawie utworzenia Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Maszyn Włókienniczych „Centmatex" ;

 

  1. zarządzenia Nr 13/ Org /86 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 10 marca 1986 r. w sprawie dostosowania organizacji ośrodka badawczo - rozwojowego pod nazwą Centralny Ośrodek Badawczo - Rozwojowy Maszyn Włókienniczych ,,Polmatex - Cenaro" do przepisów ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo - rozwojowych, zmienionego zarzadzeniem Nr 60/Org/91 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 10 października 1991 r.;

 

  1. niniejszego statutu.

 

§2

 

  1. Siedzibą Instytutu jest miasto Łódź.
  2. Instytut może używać skróconej nazwy : „ POLMATEX - CENARO".
  3. Instytut posiada osobowość prawną i wpisany jest do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem: 0000163037.
  4. Nadzór nad Instytutem sprawuje minister właściwy do spraw gospodarki.
  5. Instytut może używać okrągłej pieczęci z wizerunkiem godła Rzeczpospolitej Polskiej pośrodku i nazwą Instytutu w otoku.

 

§3

 

  1. Strukturę organizacyjną Instytutu odpowiadającą przedmiotowi i zakresowi jego działania, określa regulamin organizacyjny ustalony przez dyrektora, po zasięgnięciu opinii Rady Naukowej oraz zakładowych organizacji związkowych.
  2. Instytut może w celu komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych, prowadzenia działań z zakresu transferu technologii i upowszechniania nauki oraz pozyskiwania środków finansowych na działalność statutową, za zgodą ministra właściwego do spraw gospodarki, tworzyć spółki kapitałowe i obejmować lub nabywać akcje i udziały w takich spółkach oraz osiągać przychody z tego tytułu.

 

 

§4

 

  • Przedmiotem podstawowej działalności Instytutu jest :
  1. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych; 
  2. przystosowanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki;
  3. wdrażanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych (PKD 72.19.Z).
  • Do zakresu działania  Instytutu należy: 
  1. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie maszyn i urządzeń dla włókiennictwa i pokrewnych, dotyczących technologii i maszyn włókienniczych, prac konstrukcyjnych i technologicznych doskonalących metody wytwarzania w tym w zakresie:

W szczególności:

  1. technologii włókienniczych;
  2. konstrukcji i modernizacji maszyn ze szczególnym uwzględnieniem maszyn włókienniczych i pokrewnych;
  3. doskonalenia metod wytwarzania maszyn;
  4. projektowania i budowy układów sterowania i automatyki;
  5. opracowania prototypów unikalnych maszyn, urządzeń, zespołów i elementów maszyn;
  6. doskonalenia metod badań naukowych i prac rozwojowych;
  7. opracowania technologii i urządzeń przyjaznych dla środowiska;
  1. przystosowanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki;
  • W związku z prowadzoną działalnością podstawową - Instytut realizuje następujące prace:
  1. upowszechnia wyniki badań naukowych i prac rozwojowych (PKD 58.19.Z; PKD 74.90.Z);
  2. wykonuje badania i analizy oraz opracowuje opinie i ekspertyzy w zakresie prowadzonej działalności naukowej (PKD 71.20.B);
  3. opracowuje oceny dotyczące stanu i rozwoju dziedzin nauki i techniki w zakresie maszyn włókienniczych oraz sektorów gospodarki, które wykorzystują wyniki badań naukowych i prac rozwojowych oraz w zakresie wykorzystywania w kraju osiągnięć światowej nauki i techniki (PKD.74.70.Z);
  4. prowadzi i rozwija bazy danych związane z przedmiotem działania instytutu (PKD 58.14.Z);
  5. wytwarza w związku z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi aparaturę, urządzenia, materiały i inne wyroby oraz prowadzi walidację metod badawczych (PKD. 26.51.Z);
  6. prowadzi działalność wydawniczą związaną z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi (PKD. 58.19.Z);
  • Instytut prowadzi działalność inną niż wymieniona w ust. 1 ÷ 3, która obejmuje między innymi:
  1. pozostałe badania i analizy techniczne  (PKD 71.20.B);
  2. pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD 70.22.Z);
  3. działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne nie związane z przystosowaniem wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki (PKD 72.12.Z);
  4. produkcję:
  1. konstrukcji metalowych i ich części (PKD 25.11.Z);
  2. maszyn dla przemysłu tekstylnego, odzieżowego i skórzanego (PKD 28.94.Z);
  3. maszyn dla rolnictwa i leśnictwa (PKD 28.30.Z);
  4. pozostałych gotowych wyrobów metalowych, gdzie indziej niesklasyfikowana (PKD 25.99.Z);.
  5. pozostałych wyrobów z tworzyw sztucznych (PKD 22.29.Z)
  6. pozostałych maszyn specjalnego przeznaczenia, gdzie indziej niesklasyfikowana (PKD 28.99.Z);
  7. oraz naprawy, konserwacje i instalowanie  maszyn i urządzeń (PKD 33.1);
  1. wynajem wolnych pomieszczeń i powierzchni ( PKD 68.20.Z) ;

 

  • Działalność, o której mowa ust.4 jest wyodrębniona pod względem finansowym i rachunkowym z działalności określonej w ust. 1 ÷ 3

 

§5

 

  1. Organami Instytutu są:
  1. dyrektor;
  2. rada naukowa.
  1. Uprawnienia i obowiązki organów wymienionych w ust.1 regulują przepisy ustawy.
  2. Dyrektor powołuje:
  1. zastępców dyrektora;
  2. głównego księgowego 
  3. sekretarza naukowego;
  1. Zakres działania sekretarza naukowego określa regulamin organizacyjny Instytutu.

 

§6

 

  1. Dyrektora na okres 4 lat powołuje minister właściwy do spraw gospodarki, spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu, po zasięgnięciu opinii rady naukowej.
  2. Dyrektora odwołuje minister właściwy do spraw gospodarki, w przypadkach określonych w art. 26 ustawy.

 

§7

 

  1. Rada Naukowa Instytutu składa się z 12 członków.
  2. W skład rady naukowej wchodzą:
  1. pracownicy naukowi i badawczo-techniczni Instytutu w liczbie 7 osób stanowiącej 58,33% składu rady naukowej, z tego: 
  1. pracownicy naukowi w liczbie 5 osób stanowiącej 41,66% składu rady, w tym: pracownicy posiadający stopień naukowy doktora habilitowanego lub tytuł naukowy, zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy w Instytucie, nie krócej niż rok od dnia rozpoczęcia procedury powołania rady naukowej w liczbie 1 osoba stanowiącej 8,33% składu rady naukowej,
  2. pracownicy badawczo-techniczni w liczbie  2 osób stanowiącej 16,66% składu rady;
  1. osoby spoza Instytutu - w liczbie 5 osób stanowiącej 41,66 % składu rady naukowej.
  1. Rada naukowa działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu.

 

§8

 

Dyrektor może ustanawiać pełnomocników do realizacji określonych działań i ustalać zakres i czas ich umocowania.

 

§9

 

  1. Zasady zatrudniania i wynagradzania pracowników Instytutu, ich uprawnienia, obowiązki i kwalifikacje niezbędne do zajmowania poszczególnych stanowisk, określa ustawa, zakładowy układ zbiorowy pracy obowiązujący w Instytucie, a w sprawach nieuregulowanych przepisy prawa pracy.
  2. Zatrudnienie pracownika naukowego, o którym mowa w art. 43 ust. 1, ustawy jest poprzedzone konkursem.
  3. Pracownikiem naukowym w Instytucie może być osoba, która spełnia następujące kryteria:
  1. posiada nieposzlakowaną opinię;
  2. nie była skazana za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;
  3. korzysta z pełni prac publicznych;
  4. posiada predyspozycje do pracy naukowej;
  5. posiada wiedzę i doświadczenie zawodowe w dziedzinie, której dotyczy konkurs;
  6. prowadzi aktywną działalność naukową udokumentowaną całokształtem dorobku kandydata w dziedzinie określonej w ogłoszeniu, w tym liczbę i jakość publikacji naukowych, prowadzonych badań lub prac rozwojowych, patentów i wdrożeń.
  1. Postępowanie konkursowe przeprowadza komisja konkursowa powołana przez dyrektora Instytutu w skład, której wchodzą pracownicy posiadający tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego. Kwalifikacje wyłonionego w konkursie kandydata podlegają zaopiniowaniu przez radę naukową.
  2. Ogłoszenie konkursu następuje przez podanie jego warunków do publicznej wiadomości na stronie internetowej Instytutu oraz na stronie podmiotowej ministra właściwego do spraw nauki w Biuletynie Informacji Publicznej.
  3. Informacja o konkursie powinna zawierać:
  1. wymagania stawiane kandydatowi;
  2. wykaz wymaganych dokumentów, w tym: obligatoryjnie: życiorys naukowy i informacja o dorobku naukowym i zawodowym;
  3. termin złożenia dokumentów;
  4. termin rozstrzygnięcia konkursu.
  1. Komisja konkursowa działa na podstawie regulaminu ustanowionego w Instytucie określającego sposób postępowania konkursowego przy zatrudnianiu pracownika naukowego.

 

 

 

§10

 

  1. Postępowanie w sprawach dyscyplinarnych pracowników naukowych lub badawczo-technicznych jest dwuinstancyjne.
  2. W sprawach dyscyplinarnych pracowników naukowych i badawczo-technicznych w pierwszej instancji orzeka komisja dyscyplinarna Instytutu w składzie trzech członków, pochodząca z wyboru.
  3. Komisję dyscyplinarną wybiera rada naukowa spośród pracowników naukowych i badawczo-technicznych Instytutu zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy.
  4. W drugiej instancji orzeka komisja dyscyplinarna przy ministrze właściwym do spraw nauki.

 

§11

 

  1. W sprawach nieuregulowanych niniejszym Statutem stosuje się przepisy ustawy.
  2. Zmiany w Statucie wprowadza się w trybie określonym dla uchwalenia Statutu.
  3. Traci moc Statut Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Maszyn Włókienniczych „Polmatex – Cenaro” uchwalony przez radę naukową w dniu 12.12.2007r. zatwierdzony przez Ministra Gospodarki w dniu 3 kwietnia 2008r.
  4. Statut został uchwalony przez radę naukową Instytutu w dniu 30 marca 2011 roku
  5. Statut wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki.

WYRÓŻNIENIA:
1. Dyplom Belgia 2011
2. Dyplom Ministra 2009
3. Dyplom Seoul 2008
4. Lider innowacyjności 2008
5. Eureka Brussels 2008
6. Dyplom 2007
7. Dyplom 2006

Dyrektor Instytutu Biopolimerów i Włókien Chemicznych
dr Radosław Dziuba
Tel. : +42 637 67 44
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Z-ca Dyrektora ds. Finansowych i Administracyjnych
mgr inż. Małgorzata Zwolińska
Tel.: +42 637 63 22
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Sekretarz Naukowy
dr hab. inż. Magdalena Kucharska, prof. IBWCh
Tel.: +42 638 03 47
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Początek strony